පොළොන්නරු රාජධානිය

 

පොළොන්නරු  රාජධානිය (1056–1236) 

 අටවන සියවසේ සිට ක්‍රි.ව. 1310 දක්වා ශ්‍රී ලංකා රජවරු දිවයින පාලනය කළ රාජධානිය පොලොන්නරුවේ රාජධානියයි. පොලන්නාරු යනු රාජරත රාජධානියේ පස්වන පරිපාලන මධ්‍යස්ථානය විය.

 

 නගරය පිහිටා ඇත්තේ මහවේලි ගඟේ වම් ඉවුරේ ය. පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි සහ වංශකථාවල ඇඟවුම් කරන්නේ නගරය අනුරාධපුර තරම් පැරණි බවයි. ක්‍රි.පූ 400 දී විජිත විසින් කරන ලද විජිතගම ජනාවාස නගරය අසල පිහිටා ඇතැයි සැලකේ.

පුලතිසිපුර යන නාමය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ පුලාස්ති නගරයේ පුලතිසිපුර යන නාමය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ පුලාස්ති නගරයේ ගාඩියන් අග්ගිස් විසිනි. පොලොන්නරුව යන නමින් න්‍යායන් කිහිපයක් ඇත. වඩාත්ම පිළිගත් එක් වචනයක් ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ පුලුන් යන වචන සමඟ සංයෝජනය වීමෙනි. මරුවා පොලොන්නරුව.

 

අනුරාධපුර රාජධානියෙන් වසර 1,200 කට වැඩි කාලයක් රට පාලනය කිරීමෙන් පසු 1017A දී ශ්‍රී ලංකාව චෝළයන් විසින් අල්ලා ගන්නා ලදී. චෝල රජු පළමුවන රාජරාජන් විසින් අනුරාධපුර අල්ලාගෙන පස්වන මහින්ද රජු ඉන්දියාවට වහලෙකු ලෙස ගෙන ගියේය. 599 වන මහින්ද ඉන්දියාවේදී මිය ගියේ 1099 දීය. 

 පොලොන්නරූව චෝලයන් විසින් ජනනාතමංගලම් ලෙස නම් කරන ලදී. පළමුවන විජයබාහු රජු චෝලස් පරාජය කර සිංහල පරම්පරාව නැවත ලබා ගත්තේය. මහලෝවේ ගඟ තරණය කිරීම අනුරාධපුර දෙසට ගමන් කිරීමට අණ කළ පරිදි පොලොන්නරුවා මීට පෙර රටේ වැදගත්  ජනාවාසයක් විය. පළමුවන විජයබාහු සහ පළමුවන පරාක්‍රමබාහු (මහා පරාක්‍රමබාහු) යන අය පොලොන්නරුවේ පාලකයන්ගෙන් සමහරකි. අද ඉතිරිව ඇති පොලොන්නරුවේ බොහෝමයක් පැවත එන්නේ 1150 ගණන්වල සිට ය. පරාක්‍රමබාහු සිංහාසනයට පත්වීමට පෙර පැවති පුළුල් සිවිල් යුද්ධ නගරය විනාශයට පත් කළේය.  

පාණ්ඩ්‍ය රාජධානියේ II වන පරාක්‍රම පාණ්ඩ්‍යයා දහතුන්වන සියවසේදී පොලොන්නරුව රාජධානිය ආක්‍රමණය කර ක්‍රි.ව. 1212 සිට 1215 දක්වා පාලනය කළේය. ඔහුගෙන් පසු යාපනය රාජධානියේ නිර්මාතෘ කාලිංග මාගා විසින් පත් කරන ලදී. කාලිංග මාගා 1236 දී පොලොන්නරුවෙන් නෙරපා හරින තෙක් වසර 21 ක් පාලනය කළේය.

 14 වන ශතවර්ෂයේදී පොලොන්නරුවා රාජධානිය අත්හැර දැමූ අතර සිංහල රජවරුන් සඳහා වූ ආසනය යපහුවා වෙත ගෙන යන ලදී. මෙයට බොහෝ සාධක හේතු වූවත්, ශ්‍රී ලංකා රාජධානිය ලෙස පොලොන්නරුව අතහැර දැමීමට ප්‍රධාන හේතුව වූයේ දකුණු ඉන්දියාවෙන් ආක්‍රමණයන්ට ඇති ඉඩකඩයි.

 

පොලොන්නරුවේ පාලනය කළ රජවරු විදේශ වෙළඳාමේ නිරත වූහ. පළමුවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ පාලන සමයේදී ශ්‍රී ලංකාව වී වලින් ස්වයංපෝෂිත වූ අතර අග්නිදිග ආසියානු රටවලට මෙන්ම ඉන්දියාවටද අපනයනය කර තිබුණි. පොලොන්නරුවේ වැසියන්ට වෙරළබඩ ප්‍රදේශයෙන් ගෙන ඒමට සිදු වූ ලුණු හැර ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා බොහොමයක් සපුරා තිබුණි.

11 වන ශතවර්ෂයේ සිට පො.යු. පොලොන්නරුව රාජධානියේ දෙවන පරිපාලන මධ්‍යස්ථානය විය; නගරය පිහිටා ඇත්තේ මහවේලි ගඟේ වම් ඉවුරේ ය. පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි සහ වංශකථාවල සඳහන් පරිදි; ක්‍රි.පූ 400 දී විජිත විසින් කරන ලද විජිතගම ජනාවාස නගරය අසල පිහිටා ඇතැයි සැලකේ.

 වසර 1,400 කට වැඩි කාලයක් රට පාලනය කිරීමෙන් පසු, 1017 දී අනුරාධපුර රාජධානිය චෝළ රජරාජා සහ ඔහුගේ පුත් රාජේන්ද්‍රට වැටුණි. ඔහු පස්වන මහින්ද රජු ඉන්දියාවට වහලෙකු ලෙස ගෙන ගොස් 1029 දී මිය ගියේය. චෝලවරු වසර 53 ක් ශ්‍රී ලංකාව පාලනය කළහ. පොලොන්නරූව චෝලයන් විසින් ජනනාතපුරම් ලෙස නම් කරන ලදී. පළමුවන විජයබාහු රජු චෝලයන් පරාජය කර සිංහල පෙළපත නැවත ස්ථාපිත කළේය.

   

මහාවෙලි ගංගාව තරණය කර අනුරාධපුර දෙසට ගමන් කිරීමට අණ කළ පරිදි පොලොන්නරුවා රටේ වැදගත් ජනාවාසයක් විය; පොලොන්නරුවේ සමහර පාලකයින් අතර විජයබාහු I සහ පරාක්‍රමබාහු I ද වේ. අදටත් ඉතිරිව ඇති පොලොන්නරුවේ බොහෝමයක් 1150 ගණන්වල සිට පැවත එන අතර පරාක්‍රමබාහු සිංහාසනයට පිවිසීමට පෙර පැවති පුළුල් සිවිල් යුද්ධ නගරය විනාශයට පත් කළේය.     

පාණ්ඩ්‍ය රාජධානියේ II වන පරාක්‍රම පාණ්ඩ්‍යයා දහතුන්වන සියවසේදී පොලොන්නරුව රාජධානිය ආක්‍රමණය කර ක්‍රි.ව. 1212 සිට 1215 දක්වා පාලනය කළේය. ඔහුගෙන් පසු යාපනය රාජධානියේ නිර්මාතෘ කාලිංග මාගා විසින් පත් කරන ලදී. කාලිංග මාගා 1236 දී පොලොන්නරුව වෙතින් නෙරපා හරින තෙක් වසර 21 ක් පාලනය කළේය; 14 වන ශතවර්ෂයේදී පොලොන්නරුවා රාජධානිය අත්හැර දමන ලද අතර, සිංහල රජවරුන් සඳහා වූ ආසනය දම්බදේනියාවට ගෙන යන ලදී.                  

 

මෙයට බොහෝ සාධක දායක වුවද, පොලොන්නරුව අතහැර දැමීමට ප්‍රධානතම හේතුව වූයේ දකුණු ඉන්දියාවෙන් ආක්‍රමණයන්ට ඇති ඉඩකඩයි; පොලොන්නරුවේ පාලනය කළ රජවරු විදේශ වෙළඳාමේ නිරත වූහ. පළමුවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ පාලන සමයේදී ශ්‍රී ලංකාව වී වලින් ස්වයංපෝෂිත වූ අතර අග්නිදිග ආසියානු රටවලට මෙන්ම ඉන්දියාවටද අපනයනය කර තිබුණි. පොලොන්නරුවේ වැසියන්ට වෙරළබඩ ප්‍රදේශයෙන් ගෙන ඒමට සිදු වූ ලුණු හැර ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා බොහොමයක් සපුරා තිබුණි.     

පොලොන්නරුව යුගයේ බුදු දහම ප්‍රධාන ආගම ලෙස දිගටම පැවතුනි. සිංහල රජවරුන්ගේ පාලනයට පෙර චෝලවරුන් විසින් හින්දු ආගමේ ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති විය.

      

පොලොන්නරුව සඳකඩ පහණෙහි ගව හැඩය ඉවත් කිරීමෙන් සහ පොලොන්නරුවේ ශිව දේවාල තිබීමෙන් එය පැහැදිලි වේ. චෝළ පාලනයෙන් පසු I වන විජයබාහු I සහ පරාක්‍රමබාහු විසින් බොහෝ විහාර් අලුත්වැඩියා කරන ලදී. බුද්ධාගමේ විවිධ බෙදීම් හෝ නිකායයන් පළමුවන පරාක්‍රමබාහු විසින් එක්සත් කරන ලදී; මෙම කාලය තුළ පාලනය කළ රජවරු පිරිවෙන ලෙස හැඳින්වෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා සඳහා බෞද්ධ පාසල් ඉදි කළහ.

 අධ්‍යාපනය ලැබීමේ අයිතිය ඇති එකම කණ්ඩායම බ්‍රාහ්මණවරු ය. පාලි සහ සංස්කෘත රාජ්‍ය භාෂා විය.ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසය ශ්‍රී ලංකා අධිරාජ්‍යයන්ගේ ලැයිස්තුව , සෙනරත් පරණවිතානයන් ලංකාවේ සංක්ෂිප්ත ඉතිහාසයක්.